Azken Muga jaialdia. 7. edizioa.
Arte eta kultura naturan.
2022eko abuztuaren 27tik iralren 24ra.
40 jarduera baino gehiago familia osoarentzat.
200 artista sortzen Zarateko lepoan, Azkarate eta Bedaioren artean , Nafarroa eta Gipuzkoa arteko mugan, Aralar mendilerroan.
Auzolanean eraikitako jaialdia.2
Oharra: jarduera guztiak Zarateko lepoan izango dira, euria egiten badu, inguruko herriren batera eramango ditugu. Webgune honetako programaren bidez eta sare sozialen bidez emango dugu kokapen berriaren berri.
Artisten egoitza.
Nazioarteko artistak, Zarateko pagadiaren inguruan elkarreraginean.
OSTIRALETAN > 18:00 – 20:00
LARUBATETAN > 11:00 – 13:00 eta 18:00 – 20:00
IGANDETAN > 11:00 – 13:00
11.00 > III. Aralarreko artzain gazta txapelketa
12.00 > Herri kirolak
16.30 > Bertso-saioa
19.00 > Mariren sabelean” hitzaldia Guillermo Pikerorekin
20.30 > Mapping Irene Zarranz eta Xabier E. Goñi
17.30 > Kontzertua: Iker Piris
16.30 > Meditazioa Basoan Gaspirekin
18. 00 > Kontzertua: Zarateko Basoan. Eguraldi txarrarekin Altzoko elizan. Abraham Cupeiro
21.00 > Zinea. Filma laburrak
12.00 > Temaskala
17.00 > Kontzertua: Zarateko Basoan
20.00 > DJ Aritz Icepun
17.00 > Kontzertua Arribeko Elizan. Et incarnatus Orkestra + Gorka Hermosa + Flavio Bánterla + Leturia + Aire Ahizpak
18.30 > Garoa saria eta artzain gazta ematea
Zarateko pagadia proiektu artistiko eta kulturalak garatzeko eta erakusteko plaza bihurtu zen beste behin. Osasun neurri bereziak hartu behar izan genituen arren, programa aurrera eraman genuen. 2020a galera pertsonalez betetako urtea izan zen, Jose Luis Zumetarena bezala. Omenaldi gisa, “Zumeta bihotzean” erakusketa sortu zen. Bertan, bere oroimenean sortutako 72 pieza ikusgai egon ziren.
Eskultura iragankorraren erakusketa kolektiboan, besteak beste, Tolosaldeko Art-ola kolektiboa, Altsasuko Arte-Bide, Getarian bizi den Barbara Stammel margolari alemaniarra eta Bilboko Ilargi kolektiboa han izan ziren. Artistek pagadian esku hartu zuten, eta bizilagunekin eta bisitariekin partekatu zuten sormen prozesua.
Antzeko beste jaialdi batzuekin kolaboratzen hasi ginen, hala nola Alemaniako Kulturelle Landpartie jaialdiarekin. Hirugarren honetan, Aralar mendilerroaren inguruko herri guztietarako udako aisialdirako alternatiba finkatu genuela baieztatu genuen.
Bigarren urtez jarraian, Maioak artista, musikari, dantzari, bertsolari eta historialarien auzolana izan zen. Jai giroan ospatu eta eraiki genuen, aire zabalean eta naturan, gure arbasoek egiten zuten bezala.
Lehen edizioa harrigarria izan zen, jakina, baita jaialdiaren ekoizpenean lan egin zuten artista eta boluntarioentzat ere. Tolosaldeko eta Araitz bailarako herriak zeharkatu zituen aulki erraldoi batek, orkestra batek Aralarren jotzen, Tolosako erraldoiak pagoen artean dantzan, musikari eta artistek egindako garo-meta. Oroitzapen ederra gozatu zutenentzat.
Mailoetako edozein gailurretatik egunsenti batez gozatu duenak argi-urratzekin bere baserrietako esnatzea ikusiko zuen pixkanaka-pixkanaka. Une magiko horietan, herri bakoitza, bere nortasuna galdu gabe, eguneroko bizitzara itzultzen ari den mendi erraldoiz inguratutako bihotz txiki bat mugimenduan jartzeko irrikan dirudi. Beti izan da horrela. Antzina-antzinatik ulertu zuten, gailur gorenek erakusten duten begirunea gorabehera, haien existentzia haiekin lotuta egongo zela. Mendekotasun horrek bide sare bat osatzera bultzatu zituen, artzainek, baserritarrek, bidaiariek eta gaur egun mendi-bota mota ugariek igaro dutena.
Nafarroako Araiz bailararen gainean zintzilikatutako larreei Mailoak deitzen zaie, baina gaur egun, hedaduraz, Aralarko zirku osoari aplikatzen zaio, Alborta menditik Balerdiraino. Mailoak Araiz eta Beteluko komunalen zati da «Udaberrian eta udan, belardiak aziendari debekaturik zeuden. Garai hartan, segalariek -batzuetan lotuta, belarrian ebaki ahal izateko- sega-belarra ebakitzen zuten, eta belarra, lehor eta fajetan, altzairuzko kableetatik baserriraino edo inguruetaraino lerratzen zen.
Duela urte batzuk arte dozenaka kable zeuden Mailoetan, baina belar-bilketa ia oroitzapen hutsa da. Edonola ere, udaren amaieran ardiak mendi-mazeletan bazka daitezke, bai ebaki egin bada, bai ebaki ez bada» («Navarra. Paseos naturalísticos. C. A. N. 1981»).
Malloetako itsaslabarretan bizi dira txabolak, bele arruntak, sai zuriak, belatzak, belatz arruntak, putreen kolonia txiki bat eta galforroak edo sagu-ontzi arruntak. (Auñamendi entziklopedia)
Araiz harana 1268an sartu zen historian, Araitz izenarekin idatzitako dokumentu batean lehen aldiz aipatzen denean. 1200. urtean Gaztela Gipuzkoa beretu zenetik, Araiz bi erresumen arteko mugako lurraldea izatera pasa zen, eta, beraz, konbultsio ugariren mende.Nafarroan Gipuzkoako bandokideen eta Gipuzkoan nafarren eraso armatuen ondorioz, zonalde horrek “gaizkileen muga” izena hartu zuen. Egoera hau Gaztelak Nafarroako Konkistara, hau da, XVI. mende arte mantendu zen, nahiz eta mugako liskarrak askoz beranduago desagertu, Nafarroa erregeordetza bat izaten jarraitu baitzuen konkistaren ondoren eta XIX. mendera arte muga baitzegoen. Mugaren beste aldean, jabetza-egoera feudal batek ia gaur egun arte iraun du
Maioetan historiaurretik bizi izan dira pertsonak, eta bertako paisaietan aberastasun eta aniztasun natural-kultural handia dute. Azken Muga arte eta kultura jaialdia Zarateko lepoan izaten da, Araitz bailaran, Azkarate (Nafarroa) eta Bedaio (Gipuzkoa) arteko mugan. Hemendik, istripu tektoniko bitxi bat ikusten da, “Azkarateko zizailatzea” izenekoa. Zaratetik Santiago eta San Inazio igaro dira, pilotarien apustuak, kontrabandisten arteko istiluak, mikeleteen muga-postu bat, lapurretak, hilketak eta Albizuri Handi harri ospetsua izan dira, besteak beste. (“Emozioen estraperloa, mila eta bi gertakari errazak”, Joxe Maria Otermin). Zarate mendeetan zehar berreskuratu nahi ditugun pertsonen topaleku izan da.
